ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ»  

Εντάσσεται στην πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής “Ευκαιρίες για τους Νέους” είναι το επιχειρησιακό Σχέδιο Δράσης του Υπουργείου Εργασίας για την ενίσχυση της απασχόλησης και της επιχειρηματικότητας των νέων
(729 KB)Περισσότερα

ΑΝΕΡΓΙΑ: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΑΕΔ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

Στα 797.578 άτομα ανέρχονται οι εγγεγραμμένοι άνεργοι στα μητρώα του ΟΑΕΔ κατά το μήνα Δεκέμβριο. Από αυτά 337.242 είναι άνδρες (ποσοστό 42,28%) και 460.336 είναι γυναίκες (ποσοστό 57,72%). Ο αριθμός αυτός παρουσιάζει αύξηση κατά  1,44% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. 

Στην ηλικιακή ομάδα από 30-54 ετών αναλογεί το 64,24% των εγγεγραμμένων ανέργων, στην ηλικιακή ομάδα κάτω των 30 αναλογεί το 25,56% και στην ηλικιακή ομάδα άνω των 55 ετών αναλογεί το 10,21%.

Στο εκπαιδευτικό επίπεδο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αναλογεί το 47,68%  των εγγεγραμμένων ανέργων, στο εκπαιδευτικό επίπεδο υποχρεωτικής εκπαίδευσης (έως 3^η Γυμνασίου) αναλογεί το 35,66%, στο εκπαιδευτικό επίπεδο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης το 15,51% και στο εκπαιδευτικό επίπεδο χωρίς εκπαίδευση αναλογεί το 1,15%.

Στους Έλληνες υπηκόους αναλογεί το 92,07% των εγγεγραμμένων ανέργων, στους υπηκόους τρίτων χωρών το 6,09% και στους υπηκόους της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 1,85%.

Ο αριθμός των επιδοτούμενων ανέργων ανέρχεται σε 234.455 άτομα και εμφανίζεται αυξημένος κατά 19.882 άτομα, ποσοστό 9,27% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα Νοέμβριο. Από το σύνολο των επιδοτούμενων ανέργων, το 58,66% είναι κοινοί επιδοτούμενοι, το 30,21% είναι εποχικοί τουριστικών επαγγελμάτων επιδοτούμενοι, το 8,22% είναι  εποχικοί λοιποί επιδοτούμενοι (αγροτικά), το 1,79% είναι επιδοτούμενοι σε οικοδομοτεχνικά επαγγέλματα, το 0,85% είναι  εκπαιδευτικοί επιδοτούμενοι και το 0,26% είναι λοιποί επιδοτούμενοι. 

Οι αναγγελίες προσλήψεων ανήλθαν σε 49.494, μειωμένες κατά -27,07% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (67.867) και αυξημένες κατά 10,98% σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2011 (44.596). Οι απολύσεις (καταγγελίες συμβάσεων αορίστου χρόνου) έφθασαν τις 22.701 (μειωμένες κατά -20,93% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και μειωμένες κατά -19,10% σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2011), οι λήξεις συμβάσεων ορισμένου χρόνου τις 29.050 (μειωμένες  κατά -44,64% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και αυξημένες κατά 19,95% σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2011) και οι οικειοθελείς αποχωρήσεις τις 18.792 (μειωμένες κατά -9,72% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και αυξημένες κατά 3,69% σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2011). Το σύνολο των καταγγελιών συμβάσεων αορίστου χρόνου και των λήξεων συμβάσεων ορισμένου χρόνου ανέρχεται σε 51.751, το 56,13% του οποίου οφείλεται σε αποχωρήσεις από την αγορά εργασίας λόγω λήξεων συμβάσεων ορισμένου χρόνου. Το μέγεθος αυτό είναι μειωμένο κατά -36,26% από τον προηγούμενο μήνα Νοέμβριο (81.189) και μειωμένο κατά -1,01% σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2011 (52.279).

Από τις παραπάνω ροές της μισθωτής απασχόλησης προκύπτει μείωση της μισθωτής απασχόλησης κατά -21.049 θέσεις εργασίας, έναντι -34.138 τον Νοέμβριο  και -25.807 τον Δεκέμβριο του 2011.

Ακολουθεί το αναλυτικό στατιστικό δελτίο του ΟΑΕΔ για την κίνηση της αγοράς εργασίας το μήνα Δεκέμβριο του 2012.

Α.      ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΜΗΤΡΩΟ ΤΟΥ ΟΑΕΔ

Α.1    ΣΥΝΟΛΟ ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΩΝ ΑΝΕΡΓΩΝ

Το σύνολο των εγγεγραμμένων ανέργων[1] για το μήνα Δεκέμβριο 2012 ανήλθε σε 797.578 άτομα. Από αυτά 337.100 (ποσοστό 42,27%) είναι εγγεγραμμένα στο μητρώο του ΟΑΕΔ για χρονικό διάστημα ίσο ή και μεγαλύτερο των 12 μηνών, και 460.478 (ποσοστό 57,73%) είναι εγγεγραμμένα στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ για χρονικό διάστημα μικρότερο των 12 μηνών. Στην Περιφέρεια Αττικής αναλογεί το 36,50% των ανέργων που αναζητούν εργασία από το σύνολο της χώρας και στην Περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας  αναλογεί  το 19,53%.

Από το σύνολο των εγγεγραμμένων ανέργων οι 337.242 είναι άνδρες (ποσοστό 42,28%) και οι 460.336 είναι γυναίκες (ποσοστό 57,72%).

Στην ηλικιακή ομάδα από 30-54 ετών το σύνολο των εγγεγραμμένων ανέργων ανήλθε σε 512.349 άτομα (ποσοστό 64,24%), στην ηλικιακή ομάδα κάτω των 30 σε 203.835 άτομα (ποσοστό 25,56%) και στην ηλικιακή ομάδα άνω των 55 ετών σε 81.394 άτομα (ποσοστό  10,21%).

Στο εκπαιδευτικό επίπεδο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης το σύνολο των εγγεγραμμένων ανέργων ανήλθε σε 380.285 άτομα (ποσοστό 47,68%), στο εκπαιδευτικό επίπεδο υποχρεωτικής εκπαίδευσης (έως 3^η Γυμνασίου) ανήλθε σε 284.440 άτομα (ποσοστό 35,66%), στο εκπαιδευτικό επίπεδο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ανήλθε σε 123.696 άτομα (ποσοστό 15,51%) και στο εκπαιδευτικό επίπεδο χωρίς εκπαίδευση σε 9.157 άτομα (ποσοστό 1,15%).

Στους Έλληνες υπηκόους το σύνολο των εγγεγραμμένων ανέργων ανήλθε σε 734.291 άτομα (ποσοστό 92,07%), στους υπηκόους τρίτων χωρών ανήλθε σε 48.553 άτομα (ποσοστό 6,09%) και στους υπηκόους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανήλθε σε 14.734 άτομα (ποσοστό 1,85%).

Σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (Νοέμβριο 2012) και τον αντίστοιχο μήνα  του προηγούμενου έτους (Δεκέμβριο 2011) καταγράφηκαν:

4  Αύξηση των εγγεγραμμένων ανέργων από τον προηγούμενο μήνα κατά 11.342 άτομα, με ποσοστιαία μεταβολή 1,44%, με τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση μεταξύ των Περιφερειών να έχει καταγραφεί στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου (11,89%) και αύξηση κατά 66.957 άτομα με ποσοστιαία μεταβολή 9,16% από τον Δεκέμβριο του 2011.

4  Αύξηση των μακροχρόνια ανέργων σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα κατά 872 άτομα, με ποσοστιαία μεταβολή 0,26%, με τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση μεταξύ των Περιφερειών να έχει καταγραφεί στην Περιφέρεια Ιόνιων Νήσων (1,63%) και αύξηση κατά 45.296 άτομα με ποσοστιαία μεταβολή 15,52% από τον Δεκέμβριο του 2011.

Το σύνολο των εγγεγραμμένων ατόμων που δήλωσαν ότι δεν αναζητούν εργασία για το μήνα Δεκέμβριο 2012 ανήλθε σε 191.844 άτομα, από τα οποία 41.958 είναι εγγεγραμμένα στο μητρώο του ΟΑΕΔ για χρονικό διάστημα ίσο ή και μεγαλύτερο των 12 μηνών και 149.886 εγγεγραμμένα για χρονικό διάστημα μικρότερο των 12 μηνών.

Α.2    ΕΠΙΔΟΤΟΥΜΕΝΟΙ ΑΝΕΡΓΟΙ

Το σύνολο των επιδοτούμενων ανέργων (αφορά τον αριθμό των δικαιούχων που πληρώθηκαν εντός του αντίστοιχου μήνα) κατά το μήνα Δεκέμβριο ανέρχεται σε 234.455 άτομα. Από αυτά 137.543 (ποσοστό 58,66%) είναι κοινοί επιδοτούμενοι, 70.823 (ποσοστό 30,21%) είναι εποχικοί τουριστικών επαγγελμάτων επιδοτούμενοι, 19.276 (ποσοστό 8,22%) είναι εποχικοί λοιποί επιδοτούμενοι (αγροτικά),  4.194 (ποσοστό 1,79%) είναι επιδοτούμενοι σε οικοδομοτεχνικά επαγγέλματα, 1.998 (ποσοστό 0,85%) είναι εκπαιδευτικοί επιδοτούμενοι και 621 (ποσοστό 0,26%)  είναι λοιποί επιδοτούμενοι. Το σύνολο του αριθμού των δικαιούχων που πληρώθηκαν και στο τέλος του μήνα  συνεχίζουν να έχουν δικαίωμα επιδότησης ανέρχεται σε  214.638 άτομα.

Σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (Νοέμβριο 2012) και τον αντίστοιχο μήνα  του προηγούμενου έτους (Δεκέμβριο 2011) καταγράφηκαν:

4  Αύξηση του συνόλου των επιδοτούμενων ανέργων (κοινοί και λοιπές κατηγορίες επιδοτούμενοι και εποχικοί επιδοτούμενοι τουριστικών επαγγελμάτων) από τον προηγούμενο μήνα κατά 19.882 άτομα και μείωση κατά -39.412 άτομα από τον Δεκέμβριο του 2011. 

4  Μείωση των κοινών και λοιπών κατηγοριών επιδοτούμενων ανέργων από τον προηγούμενο μήνα κατά -3.347 άτομα και μείωση κατά -37.416 άτομα από τον Δεκέμβριο του 2011. 

4  Αύξηση των εποχικών τουριστικών επαγγελμάτων επιδοτούμενων ανέργων από τον προηγούμενο μήνα κατά  23.229 άτομα και μείωση κατά -1.996 άτομα από τον Δεκέμβριο του 2011. 

4  Αύξηση του αριθμού των δικαιούχων που πληρώθηκαν και στο τέλος του μήνα  συνεχίζουν να έχουν δικαίωμα επιδότησης από τον προηγούμενο μήνα κατά 26.085 άτομα και μείωση κατά -33.945 άτομα από τον Δεκέμβριο του 2011.

Β.      ΡΟΕΣ ΜΙΣΘΩΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΣΤΟΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ

Β.1    ΑΝΑΓΓΕΛΙΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΕΩΝ

Οι αναγγελίες πρόσληψης στο σύνολο της χώρας για το μήνα Δεκέμβριο ανέρχονται σε 49.494, μειωμένες κατά -27,07% από τον προηγούμενο μήνα  Νοέμβριο (67.867) και αυξημένες κατά 10,98% σχετικά με τον Δεκέμβριο του 2011 (44.596).

Β.2    ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΑΟΡΙΣΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ[2]

Οι καταγγελίες σύμβασης αορίστου χρόνου στο σύνολο της χώρας για τον μήνα Δεκέμβριο ανέρχονται σε 22.701, καταγράφοντας μια μείωση από τον προηγούμενο μήνα κατά  -6.010 άτομα.

Β.3    ΛΗΞΕΙΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΟΡΙΣΜΕΝΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Οι λήξεις συμβάσεων ορισμένου χρόνου στο σύνολο της χώρας για τον  μήνα Δεκέμβριο ανέρχονται σε 29.050, καταγράφοντας μια μείωση από τον προηγούμενο μήνα κατά  -23.428  άτομα.  

Το σύνολο των καταγγελιών συμβάσεων αορίστου χρόνου και των λήξεων συμβάσεων ορισμένου χρόνου  ανέρχεται σε 51.751, το 56,13% του οποίου οφείλεται σε αποχωρήσεις από την αγορά εργασίας λόγω λήξεων συμβάσεων ορισμένου χρόνου. Το μέγεθος αυτό είναι μειωμένο κατά -36,26% από τον προηγούμενο μήνα Νοέμβριο (81.189)  και  μειωμένο  κατά -1,01% σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2011 (52.279).

Β.4    ΟΙΚΕΙΟΘΕΛΕΙΣ ΑΠΟΧΩΡΗΣΕΙΣ

Οι οικειοθελείς αποχωρήσεις στο σύνολο της χώρας για το μήνα Δεκέμβριο  ανέρχονται σε 18.792 αυξημένες κατά  3,69% σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2011 (18.124) και  μειωμένες  κατά -9,72% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα Νοέμβριο (20.816). 

Β.5    ΚΑΘΑΡΕΣ ΡΟΕΣ

Οι καθαρές ροές της μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα -δηλαδή, οι προσλήψεις μείον τις καταγγελίες και τις λήξεις συμβάσεων μείον τις οικειοθελείς αποχωρήσεις- ανέρχονται σε -21.049 έναντι -34.138 τον προηγούμενο μήνα Νοέμβριο  και  -25.807 τον  Δεκέμβριο του 2011.

Για περισσότερο αναλυτικά στατιστικά στοιχεία σε επίπεδο περιφέρειας καθώς και συνοπτικές εκθέσεις, βλ. στο www.oaed.gr.

 

---

[1] Στον ορισμό του «εγγεγραμμένου ανέργου» συμπεριλαμβάνονται το σύνολο των επιδοτούμενων ανέργων καθώς και όσοι από τους εγγεγραμμένους μη επιδοτούμενους δηλώνουν ότι αναζητούν εργασία.

[2]  Ο ΟΑΕΔ θα παρουσιάζει πλέον διακριτά τα στατιστικά στοιχεία για τις καταγγελίες συμβάσεων αορίστου χρόνου (δηλαδή, τις κοινώς εννοούμενες απολύσεις) από τις λήξεις συμβάσεων ορισμένου χρόνου, με σκοπό τη σαφέστερη εικόνα των ροών μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα. Σε αυτή τη φάση δεν είναι ακόμη δυνατή η αντίστοιχη διάκριση στο πεδίο των προσλήψεων.

Γιάννης Κουζής: Τα συζητούμενα νέα μέτρα για τις εργασιακές σχέσεις

Παρατηρήσεις αναφορικά με τα συζητούμενα μέτρα για τις εργασιακές σχέσεις

Του Γιάννη Κουζή

ΙΝΕ ΓΣΕΕ 

Α .Γενικός κατώτατος μισθός και εθνική γενική συλλογική σύμβαση

1. Ο γενικός κατώτατος μισθός ισχύει στις 20 από τις 27 χώρες της ΕΕ, στις 11 από τις 17 χώρες της ευρωζώνης και στις 9 από τις 15 χώρες της ΕΕ-15.Οι χώρες που δεν έχουν γενικό, αλλά μόνο κλαδικό, κατώτατο μισθό είναι : Γερμανία, Αυστρία, Δανία, Σουηδία, Φινλανδία, Ιταλία , Κύπρος. 

 2. Από τις 20 χώρες που έχουν γενικό κατώτατο μισθό συνήθως αυτός καθορίζεται με νόμο είτε μονομερώς, είτε κατόπιν τριμερούς διαπραγμάτευσης ,κυρίως σε χώρες με ισχυρή παράδοση κοινωνικού διαλόγου όπου το κράτος δεν επιβάλλει τη θέση του σε βάρος του ουσιαστικού διαλόγου. 

 3. Ο καθορισμός του κατώτατου μισθού με εθνική γενική συλλογική σύμβαση συναντάται στο πλαίσιο της Ε-15 μόνο στην Ελλάδα και στο Βέλγιο. Ωστόσο με το νόμο του δευτέρου μνημονίου(Ν. 4046/12)και τη συνακόλουθη ΠΥΣ, ο γενικός κατώτατος μισθός ορίζεται πλέον με νόμο(μείωση κατά 22% και 32% για τους νέους μέχρι 25 ετών)ενώ καλείται η εθνική γενική συλλογική σύμβαση να προσαρμοσθεί στο νέο οικονομικό πλαίσιο αποδεχόμενη τις παραπάνω μειώσεις, ειδάλλως ο νόμος θα εξακολουθεί να αποτελεί τον τρόπο διαμόρφωσής του. ΟΙ εξελίξεις αυτές θέτουν σοβαρό πρόβλημα συνταγματικότητας σε βάρος της συλλογικής αυτονομίας(αρθρ. 22, παρ.2) αλλά και του κοινοτικού κεκτημένου εφόσον οι συλλογικές διαπραγματεύσεις συνιστούν θεμελιώδες κοινοτικό κοινωνικό δικαίωμα. 

 4. Ο τρόπος διαμόρφωσης του γενικού κατώτατου μισθού συνιστά εθνική παράδοση πολλών δεκαετιών και δεν είναι προϊόν των τελευταίων ετών όπως συμβαίνει σχετικά πρόσφατα με τις ανατολικές χώρες, την Μ. Βρετανία και τη Μάλτα. Στην Ελλάδα ο θεσμός της εθνικής γενικής συλλογικής σύμβασης καθιερώνεται από το 1936 οπότε και υπογράφεται η πρώτη ΕΓΣΣΕ που διαμορφώνει τον κατώτατο μισθό και το ημερομίσθιο και έκτοτε αποτελεί το αποκλειστικό εργαλείο διαμόρφωσής του. Η αλλαγή του τρόπου καθορισμού του αποτελεί παραβίαση μιας 80χρονης θεσμικής παράδοσης βασισμένης στην κοινή συνισταμένη των «κοινωνικών εταίρων». Η θέσπιση του γενικού κατώτατου μισθού με νόμο δεν έχει στόχο την προσαρμογή στα ευρωπαϊκά δρώμενα, για τα οποία γίνεται επιλεκτική επίκληση, αλλά αποβλέπει στη μονομερή, από το κράτος, επιβολή της μείωσης και συμπίεσης των μισθών παρακάμπτοντας τη συλλογική αυτονομία. 

5. Οι κατώτατοι μισθοί στην Ελλάδα βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα της δεύτερης σχετικής κατηγορίας στην Ε-27. Ειδικότερα με τα 586 ευρώ(και 511 για τους νέους) η Ελλάδα βρίσκεται στην δεύτερη κατηγορία χωρών όπου οι κατώτατοι μισθοί κυμαίνονται από 566-877ευρώ μαζί με Πορτογαλία, Ισπανία, Μάλτα, Σλοβενία. Στην πρώτη κατηγορία(1202-1801 ευρώ) ανήκουν οι χώρες της πρώτης ταχύτητας ενώ στην τρίτη κατηγορία(138-336 ευρώ) προς την οποία διολισθαίνει η Ελλάδα ανήκουν τα περισσότερα νέα μέλη της Ένωσης. Στην Ελλάδα, τέλος, ο κατώτατος μισθός ήδη είναι χαμηλότερος με όρους αγοραστικής δύναμης από τον αντίστοιχο της Ισπανίας, της Μάλτας και της Σλοβενίας.

6.Ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα , από εργαλείο προστασίας των χαμηλά αμειβόμενων, μετατρέπεται σε μέσον για τη γενικευμένη μείωση των αποδοχών. Σε αυτό συνηγορούν τα μέτρα του πρώτου και του δευτέρου μνημονίου που απορρυθμίζουν το σύστημα των συλλογικών διαπραγματεύσεων οι οποίες διατηρούνται τυπικά και με όρους υπέρμετρης αποδυνάμωσης της θέσης των εργαζομένων, ενώ παράλληλα ευνοείται η ατομική διαπραγμάτευση των μισθών. Σημειώνεται ότι διαβρώνεται ο κλαδικός μισθός μέσω του δυσμενέστερου περιεχομένου των επιχειρησιακών συμβάσεων, αναστέλλεται ο θεσμός της επέκτασης των ΣΣΕ στο σύνολο των εργαζόμενων και των επιχειρήσεων του κλάδου, μειώνεται ο χρόνος μετενέργειας και όροι των ΣΣΕ που μετενεργούν, υποβαθμίζεται ο ρόλος του ΟΜΕΔ και του περιεχομένου των διαιτητικών αποφάσεων. Με αυτό τον τρόπο οδηγούνται και οι μέσοι μισθοί προς τα κατώτατα επίπεδα. Με τον ίδιο τρόπο κατά την τελευταία διετία οι μέσοι πραγματικοί μισθοί αποκλίνουν από το 84% στο 74%από τον αντίστοιχο μέσο ευρωπαϊκό όρο, ενώ η Commission προβλέπει ότι στο τέλος του 2012 θα μειωθούν στο 68%. Κατά την ίδια περίοδο η αγοραστική δύναμη των μέσων μισθών έχει μειωθεί κατά 50% λόγω της μεσοσταθμικής μείωσής τους κατά 23%, της αύξησης των τιμών και της φορολογικής αφαίμαξης. 

7. Η κατάργηση της εθνικής γενικής συλλογικής σύμβασης ως εργαλείου διαμόρφωσης των μισθών συμπαρασύρει την εξέλιξη και το μέλλον των επιδομάτων και των ωριμάνσεων που προβλέπει η ΕΓΣΣΕ. Ήδη η αύξηση των ωριμάνσεων έχει παγώσει με το δεύτερο μνημόνιο μέχρις ότου η ανεργία μειωθεί κάτω του 10% γεγονός που δεν προβλέπεται υπό φυσιολογικές συνθήκες να συμβεί πριν από το 2023. Επίσης η οποιαδήποτε νομοθετική παρέμβαση στο πεδίο των επιδομάτων και των ωριμάνσεων, που στηρίζονται στις συλλογικές συμβάσεις ως πηγή δικαίου, δημιουργεί όρους για περαιτέρω συμπίεση των αμοιβών. 

8.Η εξέλιξη των γενικών κατώτατων μισθών δεν περιορίζεται στο επίπεδο των αμοιβών αλλά συμπαρασύρει 10 επιδόματα που χορηγεί ο ΟΑΕΔ(πχ. ανεργίας). 

9. Η κατάργηση της ΕΓΣΣΕ ως τρόπου διαμόρφωσης των κατώτατων μισθών αποδυναμώνει τον ρόλο της ΓΣΕΕ σε εναρμόνιση με την αποδυνάμωση των κλαδικών συνδικάτων που επιφέρει η απορρύθμιση των κλαδικών συμβάσεων.

10. Η εθνική γενική συλλογική σύμβαση, τέλος, πέραν του κατώτατου μισθού διαμορφώνει ένα ευρύτατο πλαίσιο ρυθμίσεων αναφορικά με το θεσμικό περιεχόμενο των ΣΣΕ. Πέραν των επιδομάτων και των ωριμάνσεων περιλαμβάνονται μια σειρά κατακτήσεις σε θεσμικό επίπεδο. Είναι ενδεικτική η προαιρετική καθιέρωση του 5ήμερου με την ΕΓΣΣΕ του 1975 και της γενικευμένης 40ωρης εβδομαδιαίας εργασίας με την ΕΓΣΣΕ του 1984, των αδειών κλπ. Κατά συνέπεια η ειδικότερη ή και ενδεχομένως γενικευμένη επιβουλή της ΕΓΣΣΕ συμβάλλει στην πλήρη αποδιάρθρωση των πηγών διαμόρφωσης του εργατικού δικαίου στην Ελλάδα.

Β. Διευκόλυνση απολύσεων

1.Το σύστημα των ατομικών και των ομαδικών απολύσεων στην Ελλάδα παρουσιάζει τις εξής ιδιαιτερότητες πριν ακόμη από την εφαρμογή των μνημονίων και εξελίσσεται ως εξής μέχρι σήμερα. α)Ως προς τις ατομικές απολύσεις, με άμεση καταγγελία, καταβάλλονται μισθοί αποζημίωσης με βάση την προϋπηρεσία που μπορεί κατά ανώτατο όριο να ανέρχεται στους 24 μισθούς. Στην καταγγελία με προειδοποίηση καταβάλλεται η μισή αποζημίωση, ο δε χρόνος προειδοποίησης με βάση την προϋπηρεσία ανέρχονταν στους 24 μήνες με αποτέλεσμα να προτιμάται παραδοσιακά η πρώτη λύση. Στο πλαίσιο του πρώτου μνημονίου διευκολύνονται οι ατομικές απολύσεις ως εξής: -Διευκολύνεται η απόλυση με καταγγελία μειώνοντας τον ανώτατο χρόνο προειδοποίησης από τους 24 στους 6 μήνες μειώνοντας το κόστος των απολύσεων με τη μέθοδο αυτή κατά 18 μισθούς(Ν.3863/10). -Επεκτείνεται ο ελάχιστος χρόνος για την στοιχειοθέτηση δικαιώματος στην αποζημίωση από τους 2 στους 12 μήνες(Ν. 3899/10). - Διευκολύνεται η καταβολή αποζημίωσης από τον εργοδότη(Ν.3863/10) με την καθιέρωση μικρότερης προκαταβολής(από τους 6 μισθούς στους 2), περισσότερων δόσεων(από 3 σε χωρίς όριο δόσεις) και μικρότερων ποσών ανά δόση(από 3 μισθούς σε 2). -Αίρεται η ρήτρα μονιμότητας στο ευρύτερο δημόσιο τομέα στο πλαίσιο εναρμόνισης του καθεστώτος απόλυσης μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. β)Ως προς τις ομαδικές απολύσεις πριν από το μνημόνιο ίσχυαν τα ακόλουθα όρια: Για τις επιχειρήσεις από 20-199 εργαζόμενους οι ελεύθερες ανά μήνα απολύσεις ήταν 4, ενώ για τις άνω των 200 εργαζόμενων αντιστοιχούσαν στο 2%. Με το Ν. 3863/10 του πρώτου μνημονίου οι ελεύθερες ανά μήνα απολύσεις στις επιχειρήσεις 20-150 εργαζομένων ανέρχονται πλέον σε 6, και στις άνω των 150 εργαζομένων αντιστοιχούν σε 5%. γ)Οι μέχρι σήμερα αλλαγές στο πεδίο των απολύσεων συντελούνται εν μέσω κρίσης και σε μια περίοδο όξυνσης της ανεργίας. Είναι ενδεικτικό ότι η ανεργία από το 14%, που ανέρχονταν πριν από τη λήψη των συγκεκριμένων μέτρων, ανέρχεται σήμερα στο 24% ενώ εκτιμάται ότι η διευκόλυνση των απολύσεων συνιστά βασικό παράγοντα αυτής της εξέλιξης. 

 2. Στο δεύτερο μνημόνιο γίνεται και πάλι λόγος για το καθεστώς των απολύσεων με στόχο την περαιτέρω διευκόλυνσή τους. Ήδη γίνεται λόγος για περαιτέρω μείωση της προειδοποίησης απόλυσης από τους 6 στους 3 μήνες. Συζητείται επίσης η μείωση του αριθμού των μηνών αποζημίωσης καθώς και η μη καταβολή των τακτικών αποδοχών στον υπολογισμό των αποζημιώσεων προκειμένου να μην συμπεριλαμβάνονται σε αυτήν τα επιδόματα, τα δώρα, οι αμοιβές από τα τακτικές υπερωρίες κλπ. Παράλληλα συζητείται η περαιτέρω αύξηση του ορίου των ομαδικών απολύσεων. 

3. Το επιχείρημα που χρησιμοποιείται για την περαιτέρω διευκόλυνση των απολύσεων εστιάζεται στη σύγκριση μηνών αποζημίωσης μεταξύ Ελλάδας και μέσου ευρωπαϊκού όρου που όντως στη χώρα μας αντιστοιχούν σε 9 περισσότερες βδομάδες αποζημίωση. Ωστόσο αυτή πλευρά είναι αποσπασματική και παραβλέπει μια σειρά από άλλες διαστάσεις που αφορούν τόσο στο καθεστώς των απολύσεων όσο και στο καθεστώς της ευρύτερης προστασίας των απολυμένων ανέργων. Έτσι, λοιπόν, παραβλέπονται τα εξής: α)Στην Ελλάδα οι ατομικές απολύσεις είναι αναιτιολόγητες σε αντίθεση με την πρακτική πολλών ευρωπαϊκών χωρών(Γαλλία, Βέλγιο, Ιταλία) που απαιτώντας την αιτιολογία του εργοδότη παρέχουν τη δυνατότητα ακύρωσης της απόλυσης σε περίπτωση ανατροπής του εργοδοτικού ισχυρισμού με διαδικασίες μάλιστα άμεσες. Επίσης οι αιτιολογημένες απολύσεις που απέρρεαν από τις ρήτρες μονιμότητας στον ευρύτερο δημόσιο τομέα έχουν πλέον καταργηθεί. β)Στην Ελλάδα η προστασία από τις ομαδικές απολύσεις εφαρμόζεται μόνο για τις επιχειρήσεις άνω των 20 εργαζομένων . Συνεπώς στις επιχειρήσεις μέχρι 19 εργαζόμενους που αντιστοιχούν στο 99,5% των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα οι απολύσεις είναι απόλυτα ελεύθερες . Αντίθετα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και με μεγαλύτερο μέγεθος επιχειρήσεων το σχετικό όριο είναι 10 ή και 5 εργαζόμενοι. γ) Η Ελλάδα παρουσιάζει τον χαμηλότερο βαθμό προστασίας των ανέργων στην Ε-15. Η ανώτατη διάρκεια επιδότησης της ανεργίας ανέρχεται στους 12 μήνες ενώ το σχετικό επίδομα που αντιστοιχεί στο 60% περίπου του κατώτατου μισθού το λαμβάνει το 20% των ανέργων. Αντίθετα στον ευρωπαϊκό χώρο η επιδότηση έχει λιγότερους περιορισμούς χορήγησης, καταβάλλεται έως και 5 έτη, και αντιστοιχεί στον προηγούμενο μισθό που αναπληρώνεται σε ποσοστό από 70%-90% αντίθετα με την Ελλάδα που το ύψος της επιδότησης είναι ανεξάρτητο από τον προηγούμενο μισθό. Σημειωτέον, δε, στην Ελλάδα δεν έχει υλοποιηθεί ούτε ο στόχος ρύθμισης του 1994 που το επίδομα οφείλει να ανέλθει στο 67% του κατώτατου μισθού. δ)Η Ελλάδα παρουσιάζει από τα πλέον αναποτελεσματικά συστήματα επανένταξης των ανέργων στην αγορά εργασίας. 

 4.Οι παραπάνω λόγοι στοιχειοθετούν την ανάγκη αποφυγής περαιτέρω μέτρων που διευκολύνουν τις απολύσεις σε μια συγκυρία που η στατιστική ανεργία ανέρχεται στο 24%, η πραγματική ανέρχεται στο 29% και αναμένεται, στο τέλος του 2013, να προσεγγίσει το 30% και το 35% με πραγματικούς και στατιστικούς όρους αντίστοιχα και, μάλιστα, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται πρόσθετα μέτρα περί απολύσεων.

 

Γ) Ωράριο εργασίας και κατάργηση του 5ήμερου

1. Η νομοθετική καθιέρωση της 8ωρης ημερήσιας και της 48ωρης εβδομαδιαίας εργασίας εισάγεται στην Ελλάδα καταρχήν το 1920 και εξειδικεύεται σταδιακά από το 1932 και εντεύθεν. 

2. Το πενθήμερο εισάγεται προαιρετικά με την ΕΓΣΣΕ του 1975, ενώ με ΠΝΠ του 1980 εισάγεται στον δημόσιο τομέα δίνοντας τη δυνατότητα να επεκταθεί με ΣΣΕ και στις υπόλοιπες οικονομικές δραστηριότητες. Με την ΕΓΣΣΕ του 1984 επεκτείνεται σε όλο το φάσμα του ιδιωτικού τομέα με την γενικευμένη καθιέρωση της 40ωρης εβδομαδιαίας εργασίας. 

3. Η εξαήμερη εργασία μετά από την καθιέρωση του πενθημέρου ρυθμίζεται νομοθετικά μόλις με το Ν. 3846/10 που προβλέπει προσαύξηση της αμοιβής του ημερομίσθιου κατά 30% με εξαίρεση τις ξενοδοχειακές και επισιτιστικές επιχειρήσεις όπου καταβάλλεται απλά το ημερομίσθιο. 

4. Η συζήτηση για την κατάργηση του εξαήμερου φαίνεται να εντάσσεται στη λογική της ελαστικής διευθέτησης του συνολικού εργάσιμου χρόνου με τη δυνατότητα αυξομείωσης των ωραρίων χωρίς την πληρωμή υπερωριών, σύμφωνα με τις ανάγκες των επιχειρήσεων και κατόπιν συλλογικής συμφωνίας. Στόχος του μέτρου αυτού είναι η μη πληρωμή της νόμιμης κατά 30% προσαύξησης για εξαήμερη εργασία. Το μέτρο της ελαστικής διευθέτησης συζητείται να λειτουργεί και με ατομική συμφωνία παρακάμπτοντας τη συλλογική ρύθμιση. Πρόσφατα ο νομοθέτης του μνημονίου(Ν.3986/11) προσέθεσε στις συλλογικές συμφωνίες εκείνες που υπογράφονται με ενώσεις προσώπων, θεσμούς χωρίς την προστασία του Ν.1264/82, αν αυτές εκπροσωπούν το 25% ή και το 15% των εργαζομένων της επιχείρησης.

5. Η επιχειρούμενη ενίσχυση της δυνατότητας των ελαστικών διευθετήσεων επιδεινώνει περαιτέρω τη θέση της εργασίας λόγω των παρατεταμένων και βεβαρημένων ωραρίων σε μια χώρα με υψηλό δείκτη ατυχημάτων και εργοδοτικών αυθαιρεσιών(εκτόξευση της ανασφάλιστης εργασίας από το 23% στο 34%), ιδιαίτερων κλιματολογικών συνθηκών, ενώ δημιουργούνται όροι πλήρους αποδιάρθρωσης της κοινωνικής και οικογενειακής ζωής των εργαζομένων. 

6. Τέλος, η συζήτηση για μείωση του κόστους της εξαήμερης εργασίας συνδυάζεται και με την πλήρη απελευθέρωση των ωραρίων (πχ. εργασία την Κυριακή)σε συνδυασμό με τη μείωση του κόστους τους ,όπως επίσης και εκείνου της υπερεργασίας και των υπερωριών που με το Ν.3863/10 ήδη μειώθηκε κατά 20%.

Δ. Συμπέρασμα

Η δραματική επιδείνωση των αμοιβών , των όρων και των συνθηκών εργασίας που συντελείται κατά την περίοδο της κρίσης και των μνημονίων δεν αφήνει κανένα περιθώριο για περαιτέρω υποβάθμιση. Οι συζητούμενες αλλαγές που συμπιέζουν δραματικά το εργασιακό κόστος όχι μόνο ενισχύουν την εργασιακή ανασφάλεια και επισφάλεια και αποδιαρθρώνουν τους όρους απασχόλησης της μισθωτής εργασίας, αλλά ανατροφοδοτούν την ύφεση και την ανεργία. Τέλος, η αναζητούμενη ανταγωνιστικότητα μέσα από τη συμπίεση των αμοιβών όχι μόνο δεν επιτυγχάνεται αλλά συνεχώς επιβεβαιώνεται το αντίθετο. Είναι ενδεικτικό, άλλωστε, ότι σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ η θέση της Ελλάδας σε επίπεδο ανταγωνιστικότητας έχει υποχωρήσει κατά 6 θέσεις κατά την τελευταία διετία που ισοπεδώνονται οι μισθοί καταλαμβάνοντας την 96η θέση σε σύνολο 144 χωρών και υποχωρώντας στη σχετική κλίμακα 30 θέσεις συνολικά κατά την τελευταία 6ετία.